-----------------
Vào lúc 0 giờ ngày 25/9/1977, quân Pôn Pốt vượt biên giới Tây Nam đồng loạt nổ súng, tiến sâu vào vùng biên giới Tây Nam nước ta, chúng tàn sát đồng bào ta ở Ba Chúc, huyện Tri Tôn, tỉnh An giang. Chúng giết người già, trẻ con, học sinh, cô giáo... Dù đang lao động sản xuất, khắc phục hậu quả chiến tranh, nhưng với lòng căm thù giặc sâu sắc, TNXP Thành phố đã viết bích báo, làm thơ tỏ rõ tình cảm, thái độ của mình đối với tội ác của kẻ thù gây ra cho đồng bào ta. Nhiều TNXP đã viết đơn tình nguyện, có những lá đơn viết bằng máu để xin được ra chiến trường bảo vệ Tổ quốc. Các đơn vị TNXP phát động phong trào đẩy mạnh sản xuất để có nhiều lương thực nuôi quân, tích cực lao động đêm ngày cùng đồng bào xây dựng các công trình phòng thủ thành phố, hăng hái tập luyện quân sự để sẵn sàng lên đường ra biên giới bất cứ lúc nào khi Tổ quốc cần. Tháng 9/1977, Lực lượng TNXP đã điều động 3.600 TNXP lên đường phục vụ chiến đấu. Ban Chỉ huy Lực lượng TNXP phối hợp với Bộ Chỉ huy Tiền phương, Quân khu 7 tổ chức các lớp huấn luyện chính trị và quân sự ngắn ngày cho TNXP. TNXP tham gia các lớp huấn luyện này đã xác định thái độ phục vụ chiến đấu và chiến đấu là “đoàn kết hợp đồng, lập công tập thể” để “quyết tâm chiến đấu và chiến thắng”.
Cán bộ, đội viên TNXP thuộc các Liên đội Trung Kiên, Thống Nhất và Dũng Chí là những đơn vị đầu tiên của Lực lượng TNXP được giao nhiệm vụ tham gia phối thuộc cùng bộ đội công binh Quân khu 7 phục vụ chiến đấu trên mặt trận biên giới Tây Nam. Cán bộ, đội viên TNXP đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mở đường, tải đạn, tiếp lương, chuyển thương binh liên tục đêm ngày nơi tuyến lửa; làm đường, chống lầy, làm ngầm, làm cầu cho xe cơ giới và xe tăng hạng nặng của ta ra chiến trường; chuyển đạn dược, vũ khí ra chiến trường và xây dựng công sự phòng thủ, cùng bộ đội cầm súng trực tiếp đánh địch. Đại đội 3 thuộc Liên đội Thống Nhất có số nữ đông, chiếm 1/3 quân số nhưng lao động không kém đội viên nam, chị em trầm mình dưới suối nhiều đêm liền để bắc cầu, làm cống, đắp đường.
Đầu năm 1978, Lực lượng TNXP điều động một số Liên đội của Tổng đội 4 và Tổng đội 7 đang công tác ở ngoại thành thành phố Hồ Chí Minh lên Tây Ninh tham gia phục vụ chiến đấu trên mặt trận biên giới Tây Nam thay cho liên đội Dũng Chí và liên đội Thống Nhất. Đồng thời, theo chỉ thị của Thành ủy, Ủy ban nhân dân Thành phố đã ra quyết định 141/QĐ-UB, ngày 26/6/1978 về việc thành lập “Tổng đội TNXP phục vụ chiến đấu ở khu vực biên giới Tây Ninh trực thuộc Lực lượng TNXP Thành phố” (gọi tắt là Tổng đội 3 biên giới), với quân số hơn 5.000 người được biên chế thành 14 liên đội (gồm các Liên đội 301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312, 313 và 314) phối thuộc với các đơn vị thuộc Quân đoàn 4 và Quân khu 7 để phục vụ chiến đấu. Ban chỉ huy Tổng đội 3 Biên giới Tây Nam, gồm đồng chí Phan Hồng Quân (Hai Sang), sau đó là đồng chí Nguyễn Công Quen làm Tổng đội trưởng; các Tổng đội phó gồm: Nguyễn Anh Tuấn, Thái Thị Hạnh, Phạm Văn Long, Lê Đình Lộc, Nguyễn Văn Tâm, Võ Văn Xín.
Từ tháng 9/1978 đến tháng 9/1979, Lực lượng TNXP đã huy động 10.000 lượt TNXP tham gia phục vụ chiến đấu và chiến đấu trên chiến trường biên giới Tây Nam của Tổ quốc. Trong quá trình đó, đã xuất hiện nhiều tấm gương TNXP tiêu biểu, như: Nguyễn Văn Bảy, một mình bắt sống 4 tên địch có vũ khí đang phục kích đoàn quân xa của bộ đội ta. Nữ TNXP Lương Thị Mỹ Khanh, Nguyễn Thị Hoa, Huỳnh Thị Khương Loan, Trần Thị Thời cùng đơn vị hiến 4.100cc máu để cứu thương binh. Các TNXP Nguyễn Hữu Dũng, Lương Việt Huân, Phan Hoàng Trang thường xuyên mang trên lưng 50 kg đạn, đi xa từ 2 km đến 8 km dưới tầm pháo và có lúc phải đánh địch phục kích hàng tiếng đồng hồ, đẩy địch ra xa mới tiếp tục mang đạn tiếp tế cho bộ đội. Các nữ TNXP Phạm Thị Lan, Ông Kiến Hoàng, Nguyễn Thị Thuận lúc bình thường không vác nổi 20 kg, nhưng trong chiến đấu đã vươn lên vác 30 kg, di chuyển trên đoạn đường 1 km, mỗi ngày chuyển được hàng trăm bao gạo ra tiền tuyến. Đội viên TNXP Trần Đình Hoàng, mới 17 tuổi, được giao làm giao liên đã vượt hàng chục cây số đường rừng, một mình vừa đi vừa đánh địch liên tục nhiều trận và chiến thắng, hoàn thành nhiệm vụ. Trần Đình Hoàng được kết nạp vào Đoàn TNCS Hồ Chí Minh ngay tại chiến trường và được đơn vị bầu là chiến sĩ thi đua năm 1978.
Tháng 8/1978, Phó tư lệnh quân khu Đông Bắc Campuchia - ông Hêng Xom-rin - đứng ra lập vùng giải phóng và tập hợp lực lượng chống Pôn Pốt diệt chủng. Tại vùng giải phóng tỉnh Kracher, ngày 02/12/1978, ông Hêng Xom-rin cùng đại biểu các tầng lớp nhân dân Campuchia yêu nước chống bọn Pôn Pốt Iêng-xa-ry đã họp đại hội thành lập “Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia”. Mặt trận kêu gọi nhân dân hãy sát cánh cùng bộ đội tình nguyện Việt Nam chiến đấu chống Pôn Pốt diệt chủng. Ngày 08/01/1979, Hội đồng nhà nước Campuchia đượcthành lập gồm 6 thành viên do ông Hêng Xom-rin làm chủ tịch. Ngày 18/02, hai nước Việt Nam và Campuchia ký kết Hiệp ước hòa bình và hữu nghị. Chính phủ Campuchia ra thông báo yêu cầu quân đội Việt Nam ở lại, tiếp tục giúp nhân dân Campuchia chiến đấu tiêu diệt bọn tàn quân Pôn Pốt, bảo vệ thành quả cách mạng đã đạt được. Xuất phát từ hiệp uớc đã ký kết và tuyên bố của chính phủ cách mạng Campuchia, Việt Nam tiếp tục làm nghĩa vụ quốc tế giúp bạn tiêu diệt tàn quân Pôn Pốt, xây dựng chính quyền cách mạng, bảo vệ thủ đô Phnông Pênh và hoàng cung, thiết lập an ninh trật tự và cứu đói. Bộ đội Việt Nam và TNXP Thành phố vừa tham gia tiêu diệt bọn tàn quân Pôn Pốt, vừa phải thực hiện những nhiệm vụ do nhân dân nước bạn yêu cầu giúp đỡ như: xây dựng và củng cố chính quyền, các đoàn thể quần chúng ở địa phương; củng cố tổ chức, tăng cường huấn luyện, trang bị vũ khí và nâng cao năng lực chỉ huy tác chiến cho quân đội; ổn định sản xuất và đời sống cho nhân dân để thoát khỏi sự đe dọa của nạn đói. Để hoàn thành được nhiệm vụ đó, cán bộ, đội viên TNXP đã tự học tiếng Campuchia để tuyên truyền chính sách cách mạng, giúp bạn lập chính quyền ở cơ sở, tổ chức được 6 đội dân quân có trang bị vũ khí đầy đủ để bảo đảm an ninh, trật tự cho 19 phum sóc mới giải phóng.
Với những thành tích trên, các đơn vị Lực lượng TNXP đã được Nhà nước tặng 26 huân chương chiến công các loại, 20 bằng khen của Thủ tướng chính phủ. Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Tư lệnh quân khu 7, Bộ chỉ huy các quân đoàn chủ lực đã tặng TNXP 4.091 bằng khen và giấy khen. Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tặng 5 cờ, 26 huy chương “tuổi trẻ anh hùng bảo vệ Tổ quốc”, 26 giấy chứng nhận kèm huy hiệu “Dũng sĩ giữ nước” và “Thanhniênquyết thắng”, 3.214 thư khen, thiếp báo công, giấy biểu dương thành tích cá nhân và lao động tiên tiến.
Trên chiến trường ác liệt chống quân Pôn Pốt diệt chủng, đã có 99 cán bộ, đội viên TNXP hy sinh và gần 200 đồng chí hiến dâng một phần thân thể của mình cho sự nghiệp bảo vệ biên giới Tây Nam và làm nghĩa vụ quốc tế. TNXP Thành phố đã chiến đấu bảo vệ biên giới Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế với tất cả trái tim của tuổi trẻ, sẵn sàng có mặt ở nơi gian khổ, nóng bỏng lửa đạn, nhưng vẫn lạc quan, yêu đời. Tiếng hát của TNXP Thành phố vẫn vang lên thúc giục mọi người tiến lên phía trước. Sự hy sinh anh dũng của đồng chí, đồng đội, và tinh thần chịu đựng gian khổ của cán bộ, đội viên TNXP Thành phố, đặc biệt là của nữ TNXP Thành phố đối với thương bệnh binh là cao cả và tuyệt vời đã góp phần quan trọng vào thắng lợi chung của quân và dân ta trên chiến trường biên giới Tây Nam.
Nhằm ghi nhớ công lao và sự hy sinh của cán bộ, đội viên TNXP trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, Thường trực Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh đã đồng ý chủ trương giao cho Lực lượng TNXP xây dựng Khu tưởng niệm liệt sĩ TNXP thành phố Hồ Chí Minh tại xã Long Phước, huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh. Với sự nỗ lực to lớn của đội ngũ cán bộ đội viên TNXP, sự quan tâm lãnh đạo của Thành ủy, UBND thành phố, sự hỗ trợ, giúp đỡ của các cấp, các ngành, các cơ quan đơn vị tỉnh Tây Ninh và thành phố Hồ Chí Minh, cùng sự ủng hộ, đóng góp tiền của các nhà tài trợ, công sức của nhiều cá nhân, tập thể, đến nay, một số hạng mục của công trình đã hoàn thành và đưa vào sử dụng. Đây là một trong những địa điểm để giáo dục truyền thống yêu nước, truyền thống TNXP cho các thế hệ TNXP.
Thiện Nhân
(Nguồn: Lịch sử Lực lượng TNXP thành phố Hồ Chí Minh)
