Sinh ra và lớn lên tại vùng quê nghèo, lam lũ, thuộc xã Vĩnh Hùng, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa, năm 20 tuổi, Hoàng Đạt Xuân vào quân ngũ tại Tiểu Đoàn 3 thuộc Quân Đoàn 3, Quy Nhơn, Bình Định. Với anh, đó là môi trường tốt để tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất, đạo đức, lối sống. Và ước mơ theo đuổi nghề “Nhà giáo” cũng thành hiện thực khi anh được Quân Đoàn cho phép vừa tham gia quân ngũ vừa học trường Đại Học sư phạm Quy Nhơn, Bình Định sau khi anh thi đậu vào năm 1998.
Với kết quả tốt nghiệp loại Khá vào cuối năm 2002, anh không khó để tìm cho mình một công việc ổn định tại một ngôi trường nào đó, nhưng anh lại quyết định xin vào một nơi mà gia đình, bạn bè anh đều bỡ ngỡ: gia nhập TNXP và làm thầy giáo dạy cho học viên cai nghiện ma túy tại Trung tâm GDDN & GQVL Nhị Xuân, trực thuộc Lực Lượng TNXP thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 4.2003.
Học trò ở đây không giống học sinh phổ thông. Đó là những học viên cai nghiện ma túy, thậm chí có người có tiền án, tiền sự. Vì vậy, dạy chữ cho họ là điều không đơn giản. Học không “vô” do lớn tuổi cũng có, mà do không thích học cũng có. Họ đưa ra vô số lý do để không đi học: đau răng, nhớ nhà…, thậm chí là hăm dọa, chửi mắng. Những khó khăn ấy không làm Xuân nản lòng, bởi anh nhìn thấy đằng sau vẻ bề ngoài ấy là cả một khát khao muốn từ bỏ quá khứ, vươn lên đón ánh mặt trời. Từ nhận thức đó, anh nhận một trong những công việc khó khăn nhất của công tác dạy văn hóa: dạy xóa mù chữ. Bằng cả tấm lòng, sự kiên trì và tâm huyết của người thầy, anh đã cùng học trò của mình tập đọc từng âm, tập ghép từng từ, nắn nót từng nét chữ, từng con số. Không phụ lòng thầy, học trò của anh đã dần thay đổi suy nghĩ và có những tiến bộ rõ rệt trong học tập, đã đọc được, viết được dù chưa phải là thông thạo. Chỉ vậy thôi, anh cũng đã rất vui và hạnh phúc. Anh chia sẻ “tôi rất hạnh phúc khi các em đã biết viết thư về nhà thăm hỏi bố mẹ, vợ con, điều này đã làm cho gia đình, vợ con họ rất bất ngờ, vì họ thấy con em họ đã thay đổi rất nhiều, biết đọc, biết viết và trên hết là đã biết nghĩ về gia đình. Nhưng quan trọng hơn là học viên thông qua việc học chữ, được học tập thêm về pháp luật của Nhà nước, do đó đã bắt đầu có những suy nghĩ theo chiều hướng tích cực. Đa số học viên đều xác định quyết tâm học là để cho chính bản thân mình”.
Để những tiết học không bị nhàm chán và học viên dễ tiếp thu, anh cùng đồng nghiệp luôn cải tiến phương pháp giảng dạy, lấy học viên làm trung tâm. Giờ học luôn đi đôi với hành, kết hợp với trò chơi, câu đố…làm cho bài học thêm sinh động, lôi cuốn và dễ nhớ. Học viên rất thích những tiết học ấy và quý mến thầy của mình.
Học viên Nguyễn Văn Lợi tâm sự: "Em ở Nam Định, năm nay đã ngoài 35 tuổi và chưa lập gia đình. Lúc nhỏ, em không được học hành vì nhà nghèo, lớn lên theo đám bạn bè rủ rê dính vào ma túy lúc nào không hay. Bây giờ ở đây, em mới được học chữ và thấy cuộc sống này quý giá vô cùng. Em sẽ viết thư về và xin lỗi bố mẹ, mong bố mẹ tha thứ cho những lỗi lầm của mình". Nhiều học viên cũng có niềm vui chung như vậy sau khi được học chữ, được tiếp thu những kiến thức mới…
Trung tâm GDDN và GQVL Nhị Xuân đang duy trì giảng dạy 3 lớp xóa mù chữ với hơn 90 học viên tham gia. Mỗi tuần học viên học 6 buổi theo chương trình học chính quy của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Kết thúc mỗi khóa học đều có kiểm tra chất lượng học tập và cấp chứng chỉ. Việc mở lớp dạy văn hóa cho những người một thời lầm lỡ như thế này là một trong những yếu tố hết sức quan trọng và cần thiết trong quá trình giáo dục để học viên trở thành công dân tốt. Hầu hết các học viên sau quá trình tham gia học tập đều yên tâm lao động, rèn luyện tốt với mong ước sớm được trở về đoàn tụ với gia đình và trở thành người có ích cho gia đình, xã hội.
Với những đóng góp không ngừng cho đơn vị, luôn trau dồi rèn luyện về đạo đức, lối sống, cũng như mối quan hệ thân thiện, hòa đồng với đồng nghiệp, anh đã được kết nạp vào Đảng năm 2008 và hiện đang giữ chức vụ Phó trưởng Phòng Giáo dục Tư vấn - Dạy nghề, Chủ tịch Hội Liên hiệp Thanh niên Trung tâm GDDN và GQVL Nhị Xuân.
Gặp anh vào một buổi chiều, khi những cơn mưa rừng đang sắp trút xuống ngôi trường. Vẫn dáng người ấy, nhưng khuôn mặt nay đã rám nắng hơn, chai sạn hơn. Tôi mừng rỡ, định rủ anh đi làm “vài li”, chẳng kịp cho tôi hỏi thăm, anh đã vội vàng “tối nay xóa mù”, rồi đi…
Quốc Thái
